De klimaatverandering slaat helemaal op hol: nu krijgen we in augustus al debatten over zwarte piet. Nu ja, een debat kan je het niet echt noemen. Het commerciële bedrijf Facebook, waarvan het Vlaams Belang de belangrijkste politieke klant in België is, beslist wat mag en wat niet. Na de aandacht voor de incidenten op het strand van Blankenberge, was dit al een tweede discussie op enkele dagen tijd die als een godsgeschenk voor extreemrechts uit de lucht kwam vallen.
Zo moet het niet meer gaan over de duizenden mensen die omkwamen in commerciële woonzorgcentra, de krakende zorgsector of de duizenden jobs die bedreigd zijn door de crisis van het kapitalisme. Het moet niet meer gaan over hoe een grote meerderheid van de bevolking solidair was met de hardwerkende essentiële werkenden, die niet in het parlementaire pluche te vinden waren maar in de zorg, supermarkten, schoonmaak, openbaar vervoer … Al die onbelangrijke zaken kunnen we achter ons laten.
Dat tekorten de ruimte voor racisme vergroten, werd vorige week in Blankenberge aangetoond. Naar het buitenland reizen werd afgeraden. In eigen land blijken betaalbare mogelijkheden beperkt. Een groeiend deel van de kust is in private handen, toegankelijke openbare ruimte is er steeds minder. Dit leidt onvermijdelijk tot spanningen, zeker als er in het kader van de gezondheidscrisis strenge regels opgelegd worden die evenzeer gelden voor wie met 15.000 op een hitte-eiland van één vierkante kilometer leeft als voor wie een ruime tuin met zwembad achter de villa staan heeft. Bij spanningen en tekorten vinden geweld en racisme gemakkelijker ingang.
Om daar iets aan te doen, moeten we niet op de traditionele politici rekenen. Die vielen over elkaars voeten in een opbod van repressieve en autoritaire maatregelen. Crembo wilde hoogstpersoonlijk aan alle jongeren met een migratie-achtergrond een huisarrest opleggen. De kustburgemeesters eisten de afbouw van de dienstverlening van de NMBS en controleerden als feodale heren wie binnen mocht op hun grondgebied en wie niet. Ze hadden het allemaal over de verdeling van de tekorten, een discussie waarin het racisme van het Vlaams Belang zich als een vis in het water begeeft. Waar we niemand over hoorden, was de noodzaak van meer openbare ruimte om af te koelen en te ontspannen, het stopzetten van de privatisering van de openbare ruimte of een plan van publieke investeringen in ontspanningsmogelijkheden. Moest het daarover gaan, dan zouden de traditionele politici heel snel langs één of ander raam wegvluchten.
Het was gemakkelijker om met de vinger naar ‘migranten uit Brussel’ te wijzen. Dit gebeurde bijzonder gretig en brutaal door het Vlaams Belang, al was het maar om de verdeeldheid onder de eigen aanhang over de Coronamaatregelen naar de achtergrond te duwen. Bij extreemrechts variëren de meningen over die maatregelen van pleidooien voor enkelbanden tot het gooien van een mislukte brandbom naar het parlement uit protest tegen de te strenge maatregelen. Gelukkig voor Van Grieken zorgden incidenten in Blankenberge en een aankondiging van het door hemzelf (met ons belastinggeld) rijkelijk gespijsde Facebook over zwarte piet voor afleiding. Een vechtpartij, dat kon echt niet voor de partij die ooit over een verboden privémilitie beschikte met de begin jaren 1980 verboden VMO (die wel wat meer op de kerfstok staan had dan het gooien met parasols). Dat het niet zozeer de vechtpartij zelf was die voor extreemrechts een probleem was, bleek uit het zwijgen van het Vlaams Belang over het dodelijk brutaal geweld tijdens de doop van een studentenclub die zichzelf tot de Vlaamse elite rekent. Dat incident was ongetwijfeld slechts één van “onze” tradities waar niet aan geraakt mag worden?
Als extreemrechts de afgelopen dagen één traditie hoog heeft gehouden, is het deze om de aandacht af te leiden van sociale tegenstellingen en van solidariteit zodat deze plaats kunnen maken voor verdeeldheid, racisme en op die basis meer van hetzelfde asociale beleid. Dat is overigens ook hoe de dodentol als gevolg van corona in landen met rechts-populistische regimes zo hoog kon oplopen. De politieke voorbeelden van Van Grieken hebben bloed aan hun handen: van Trump over Bolsonaro tot Modi. Maar neen, laten we het liever nog eens over zwarte piet hebben, zelfs indien het voor de kinderen zelf niet uitmaakt hoe de vrolijke side-kick van de sint er exact uitziet. Of heeft iemand nog een burkini gezien aan één of ander strand?