De autokaravaan van het Vlaams Belang afgelopen zondag was groot. Voorzitter Van Grieken had het over de grootste manifestatie ooit van zijn partij. Er werd fors in geïnvesteerd: Van Grieken en het VB gaven in de week voor de actie maar liefst 46.000 euro uit aan Facebookadvertenties. Met auto’s naar de parking van de Heyzel trekken, is natuurlijk niet hetzelfde als in Brussel betogen. Voor antifascisten is het echter een grote waarschuwing: we mogen de oppositie tegen het establishment niet aan extreemrechts overlaten!
Het Vlaams Belang richtte het protest tegen wat het de ‘linkse’ en ‘anti-Vlaamse’ Vivaldi-regering noemt. Eigenlijk was het ook, misschien zelfs vooral, gericht op de basis van N-VA nu die partij zich moet heroriënteren als oppositiepartij op federaal vlak. Extreemrechts heeft de wind in de zeilen: in de peilingen is het Vlaams Belang de grootste partij, met een grote overloop van N-VA richting VB. De traditionele politici steken hun falen op sociaal vlak steeds meer weg achter weinig verhuld racisme, wat het meteen aanvaardbaarder maakt. Het vertrouwen in het politieke establishment staat op een dieptepunt. De vele sociale tekorten en de crisis voeren de sociale spanningen op. Het maakt dat de voedingsbodem voor extreemrechts groter is geworden.
De oppositie van het Vlaams Belang is natuurlijk hypocriet. Het stelt Vivaldi voor als ‘links’, terwijl behalve N-VA alle coalitiepartners van de rechtse Zweedse regering erin vertegenwoordigd zijn. In de kritiek op de Septemberverklaring van de regering-Jambon stelde het Vlaams Belang dat enkel de extra middelen voor zorg positief waren. Dat is nochtans het doortrekken van een federale maatregel op Vlaams niveau. Bovendien is het afdwingen van extra middelen van zorg het resultaat van protest door zorgpersoneel en brede solidariteit hiervoor, dat is net bijzonder ‘links’. Extra middelen voor zorg stond uiteraard niet in het VB-programma voor de verkiezingen van 2019. Net als N-VA moet het VB op dat punt een bocht nemen. Elke poging om zich als ‘sociale’ oppositie voor te doen, is telkens kunstmatig en weinig geloofwaardig. Toen werkenden eind 2014 voor hun lonen en pensioenen opkwamen, keerde het VB zich tegen de vakbonden volgens de oude partijslogan ‘Werken baat, staken schaadt’.
Met tot 10.000 aanwezigen slaagde het Vlaams Belang er in om niet enkel de eigen militanten te mobiliseren. Er was meer volk dan normaal het geval zou zijn op een VB-actie. Een dergelijke mobilisatie is natuurlijk nog steeds relatief beperkt: op pakweg klimaatbetogingen kwamen er de afgelopen jaren veel meer mensen op straat (tot ongenoegen van het VB trouwens!), laat staan op de vakbondsacties. Desalniettemin is het gevaarlijk indien extreemrechts breder kan mobiliseren. Dit zal bij een deel van de VB-basis de roep naar meer vergroten. Een roep naar meer actie en zelfs meer gespierde fysieke acties tegen al wie er anders uitziet of anders denkt.
Tegenover dit gevaar moeten we niet rekenen op de legalistische argumenten. Hoe beperkt was het dat de oppositie in het Vlaams Parlement het voorzitterschap van Dewinter op de openingszitting enkel bekritiseerde vanuit een terechte coronabezorgdheid? Op de traditionele partijen moeten we evenmin rekenen: hun beleid heeft de afgelopen jaren geleid tot een groeiende ongelijkheid en bijhorende sociale spanningen. Het toenemende racisme en andere vormen van verdeeldheid stoppen, gebeurt het best door collectieve actie rond onze eisen inzake zorg, jobs, koopkracht, openbare diensten … De vakbondsleidingen mogen zich niet lagen vangen door de politieke ‘partners’ die in Vivaldi zitten. Als we de oppositie overlaten aan extreemrechts, zullen we een verdere toename van haat en geweld krijgen. Het zelfvertrouwen van zowel VB’ers als de neofascistische krachten in de marge van het VB is nu gesterkt. Dit zal onvermijdelijk gevolgen hebben. Gewoon toekijken, is geen optie. Antifascisten moeten zich organiseren en wel nu. Als we met de arbeidersbeweging geen uitdrukking en organisatie geven aan de hoop op verbetering in het belang van de meerderheid van de bevolking, dan kan extreemrechts meer gehoor en zelfs mobilisatie vinden voor een boodschap van wanhoop.
