Nadat er een extreemrechts regime aan de macht kwam in Afghanistan, met name dat van de Taliban, reageerden woordvoerders van inheems extreemrechts bij ons met de stelling dat het misschien beter zou zijn om alle Afghanen, of toch alleszins een significant deel ervan, af te maken. Een denkoefening noemde Antwerps VB-fractieleider Sam Van Rooy die stelling achteraf. Het is een ‘denkoefening’ die in het verleden ook al door extreemrechts in de praktijk is gebracht, maar als we daarnaar verwijzen steigeren hedendaagse extreemrechtse figuren. Ja, het blijven rare jongens die extreemrechtsen. Gevaarlijk ook.
Extreemrechts doet zich graag voor als ‘anti-establishment’, terwijl het in wezen een uitvergroting brengt van standpunten die ook door het establishment worden gehanteerd. In een reactie op de vernederende nederlaag van het Amerikaans imperialisme in Afghanistan, stelde Joe Biden dat de VS geen oorlog zou voeren die de Afghaanse strijdkrachten “niet voor zichzelf willen voeren.” Anderen gingen in dezelfde richting: het is de schuld van de Afghanen zelf. Als ze niet willen vechten tegen de Taliban, dan is het hun eigen schuld. Zo luidt de mainstream boodschap die er vooral op gericht is om de verantwoordelijkheid voor het eigen militaire falen door te schuiven. Van daar is het maar een kleine stap naar het standpunt dat de Afghaanse bevolking nu eenmaal afgeschreven kan worden omdat de Taliban-opvattingen onderdeel van hun DNA zou zijn.
Is de huidige rampzalige situatie de schuld van de Afghaanse bevolking? Is het hun schuld dat hun strategisch gelegen land reeds in de 19e eeuw het strijdtoneel vormde voor grootmachten als Groot-Brittannië en Rusland? Of dat de Britse kolonisten een verdeel-en-heerspolitiek voerden die interne tegenstellingen vergrootte? De toekomstige Taliban werden in de jaren 1980 opgeleid in religieuze scholen in Pakistan, op een ogenblik dat de VS en Saoedi-Arabië daarin een alternatief zagen op de bewegingen van werkenden en jongeren in Pakistan zelf en de Russische militaire aanwezigheid in Afghanistan. Die religieuze scholen kenden een opgang toen de rest van het onderwijs onder het rechtse bewind van Zia ul-Haq werd afgebouwd in Pakistan. Na hun rampzalige bestuursperiode van 1996 en 2001 konden de Taliban-troepen standhouden en terugkomen, in de eerste plaats omdat de 2 biljoen dollar die de VS aan de oorlog en de bezetting uitgaven niet in het belang van de Afghaanse bevolking werd aangewend.
Het resultaat van 20 jaar oorlog en bezetting – destijds aangemoedigd door het extreemrechtse VB – is een sociale woestijn en algemene ellende. Daarin gedijt extreemrechts, dat zou Van Rooy toch moeten weten? Een breder inzicht in de situatie verwerven is echter niet waar rechts of extreemrechts mee bezig zijn. Dat zou hun eigen voorstellen en standpunten teveel ondermijnen. Neen, het is gemakkelijker om met de vinger te wijzen naar de Afghaanse bevolking. Niet dat er uit rechtse en extreemrechtse hoek veel steun moet verwacht worden voor de vrouwen, werkenden en armen die zich verzetten tegen het Taliban-bewind. Die worden over één kam gescheerd met de Taliban. Laat staan dat er enig mededogen moet verwacht worden met mensen die de Taliban-hel proberen te ontvluchten.
Voor VB’er Van Rooy is het allemaal gemakkelijker: “Iemand zei me eens dat Afghanistan alleen een florerende, vrije samenleving kan worden indien 70 procent van de mannelijke moslims wordt uitgeroeid (omdat die in wezen geen haar beter zijn dan de taliban).” Het is een gebruikelijke methode: zich achter iemand anders, zelfs al is het anoniem, verschuilen om een oproep tot geweld en genocide te lanceren. Volgens Van Rooy was het slechts een denkoefening. Veel nadenken heeft hij wellicht niet gedaan, zolang er maar Afghanen afgeknald werden. Ondanks het feit dat hij lid is van een bijzonder vrouwonvriendelijke partij probeerde hij het achteraf in te kleuren als een verdediging van de Afghaanse vrouwen. De Afghaanse vrouwenrechten zijn voor extreemrechts slechts een excuus om racisme te botvieren.
Racisme is nooit een antwoord op seksisme. Zondebokpolitiek is nooit een antwoord op een beleid van tekorten en sociale ellende. Dat heeft extreemrechts de afgelopen honderd jaar meer dan duidelijk gemaakt.