Het boek “Extreem online” door Tim F. Van Der Mensbrugghe focust vooral op de online propaganda van extreemrechts. Het schrijft het huidige succes van het Vlaams Belang in de peilingen toe aan online propaganda en wijst op de nauwe banden tussen het Vlaams Belang en de extremistische Schild&Vrienden van Van Langenhove. Terecht wordt daarbij heel wat aandacht geschonken aan de organisatie waaruit Schild&Vrienden en Van Langenhove komen: KVHV Gent.
Recensie door Geert Cool
De auteur van het boek werkte eerder als journalist bij De Morgen en was als student betrokken bij het Gentse studentenblad Schamper. Om zijn gebrek aan politieke inzichten enigszins te verdoezelen, haalt Van Der Mensbrugghe er tal van experts bij. Waar hij toch freewheelt met eigen standpunten, raakt hij kant noch wal. De wel eenzijdige visie op het belang van online propaganda, zelfs indien dat niet onbelangrijk is, maakt dat het boek politiek erg licht weegt.
Toch zijn er elementen in dit boek die nuttig zijn voor antifascisten. De auteur was als Schamper-schrijvelaar getuige van de ontwikkeling en opbouw van het extreemrechtse karakter van het Gentse KVHV. Het gebeurde immers vlak onder zijn eigen neus – of om in de stijl van het boek te blijven: voor zijn eigen pint. De centrale figuren daarin staan vandaag mee aan het roer van het Vlaams Belang en bepalen er in grote mate het communicatiebeleid van die partij.
Huidig Europarlementslid Tom Vandendriessche is een sleutelfiguur hierin. Hij werd voorzitter van KVHV-Gent en vestigde het model van een extreemrechtse mannenclub die zich in pak en das aan champagne laaft om racisme, seksisme en fascisme ‘aanvaardbaar’ te maken. Vandendriessche kreeg eerder het deksel op de neus toen hij zijn fascistische overtuigingen met geweld op de kaart probeerde te zetten. De campagne die Blokbuster in Brugge in 1996-97 voerde tegen de bende van Vandendriessche speelde een belangrijke rol in dat deksel. Als student trok Vandendriessche naar het KVHV dat overgenomen werd door Vlaams Blokkers. Van Der Mensbrugghe neemt daar de draad van zijn verhaal op en beschrijft hoe die groep KVHV’ers nadien het Vlaams Belang in handen nam. Ze deden dat uiteraard niet alleen, maar nemen wel belangrijke sleutelposities in de partij in.
Samen met andere ‘Verbonders’ – zo noemen de KVHV’ers zichzelf – begon Vandendriessche aan een ‘mars door de instellingen’ van partij en parlementen. Tussen zijn activiteiten bij KVHV en het echte begin van zijn carrière als politicus, bleef Vandendriessche overigens erg betrokken bij de werking van KVHV. Hij lag mee aan de basis van de zogenaamde ‘Mars op Brussel’ van KVHV in 2009. Van Der Mensbrugghe gaat daar niet op in, maar zelf was Vandendriessche er toen trots op dat hij het Russische parlementslid Maksim Mischenko van Poetins partij naar de betoging voor Vlaamse onafhankelijkheid kon halen. De banden tussen extreemrechts in België en Russische figuren uit de entourage van Poetin zijn mee tot stand gebracht door mensen als Vandendriessche. Ongetwijfeld wordt hij daar vandaag niet graag aan herinnerd, dat ligt immers niet zo goed in de electorale markt.
Samen met andere KVHV’ers lag Vandendriessche aan de basis van de extreemrechtse nieuwssite Sceptr, niet toevallig vlak nadat hij op het hoofdkwartier van het Vlaams Belang aan de slag ging in 2016. Dries Van Langenhove was één van de Gentse KVHV’ers die hierbij betrokken was in 2016, een jaar vooraleer er sprake was van Schild & Vrienden. Sceptr-hoofdredacteur Joris Naeyaert werd in 2019 persverantwoordelijke van het Vlaams Belang en in 2021 werd Sceptr opgeslorpt in PAL NWS, de online versie van ‘t Pallieterke. De voormalige Gentse KVHV’er speelde overigens een actieve rol in Schild&Vrienden: de stuurgroep van die club vergaderde regelmatig in de privéwoning van Naeyaert.
Dries Van Langenhove en zijn vrienden werden politiek opgeleid in KVHV-Gent zoals dit opgezet was door Tom Vandendriessche, Tom Laloo en andere Vlaams Blokkers. Er kwam pas algemene aandacht voor deze ranzige groep van neonazi’s toen ze overmoedig werden en behalve op internetfora ook in de reële wereld hun fascistische praktijken probeerden in de praktijk te brengen. Schild & Vrienden begon vanaf 2017 extreemrechtse jongeren bijeen te brengen om racistische, seksistisch en fascistische memes te delen op het internet. Het relatieve succes daarvan maakte de groep overmoedig waardoor er ook fysieke acties begonnen plaats te vinden. Een actie voor humaan asielrecht werd fysiek aangevallen, Van Langenhove en co probeerden een stakerspost aan Gent St-Pieters te verstoren en ze braken in het Gentse ABVV-lokaal aan de Vrijdagmarkt in om een vlag te stelen die vervolgens ‘ritueel’ verbrand werd. De fysieke acties begonnen overigens met het inzetten van Schild & Vrienden als ‘ordedienst’ voor een meeting van Theo Francken aan de Gentse universiteit in mei 2017.
Dit geweld leidde tot een grotere aandacht voor de groep, waarbij al gauw een volledig beeld van het openlijk neonazisme uitgesmeerd werd, onder meer in een Pano-reportage. Het deksel van het rioolputje was opgelicht waardoor het hele land getuige was van de stinkende inhoud ervan. N-VA moest schoorvoetend afstand nemen van Schild&Vrienden. Het Vlaams Belang deed dit uiteraard niet, integendeel: Van Langenhove werd als ‘onafhankelijk’ parlementslid verkozen. Twee leden van de stuurgroep van Schild & Vrienden werken vandaag als parlementair medewerker van Tom Vandendriessche in het Europees Parlement. Onder hen de extremist die volgende uitspraak deed: “We eisen als samenleving immers niet veel van vrouwen: een goede moeder zijn en zichzelf verzorgen, er goed uit zien. Mannen worden terecht hogere standaarden opgelegd, enkel zo gaan we vooruit.” Uiteraard gaat het om iemand uit de stal van KVHV-Gent.
In ‘Extreem online’ wordt de impact van KVHV-Gent op extreemrechts geschetst. Doorheen dit boek wordt duidelijk dat stelselmatig geprobeerd wordt om haat te normaliseren, zowel door het in een ‘deftige’ verpakking te stoppen (pak en das met champagneglas in de aanslag) als door racisme, seksisme en LGBTQIA+fobie in de markt te zetten met zogenaamd ‘grappige’ memes of ‘grappige’ sprekers (zoals Jeff Hoeyberghs die niet toevallig voor KVHV-Gent ging spreken in 2019…) als opstap naar het ernstige werk van het in de praktijk brengen van verdeeldheid en haat. Zelfs zonder veel diepgang biedt Tim F. Van Der Mensbrugghe met dit boek een waarschuwing die alle antifascisten ernstig moeten nemen.
Het is geen toeval dat Filip Dewinter voor zijn Gentse meeting over ‘omvolking’ beroep doet op het KVHV. Dit is een nieuwe poging om racisme te normaliseren om het nadien in de praktijk te brengen. Actief antifascistisch verzet in de studentenbuurt is daarom bijzonder belangrijk. Dit is geen eenmalig gegeven, het is onderdeel van een antifascistische strijd die wij met Blokbuster al sinds begin jaren 1990 versterken en helpen organiseren. Afspraak op 1 december in Gent!