Bart De Pauw, Johnny Depp: de afgelopen periode leek de ene na de andere misbruiker op eerherstel te kunnen rekenen. Zelfs Jeff Hoeyberghs werd deels vrijgesproken voor zijn walgelijk seksisme. Er is meer polarisering dan voorheen. Hoe kunnen we dit stoppen? Hoe zetten socialistisch feministen de beweging verder? Maandblad De Linkse Socialist sprak hierover met Mai en Frede van Campagne ROSA.
Niet zo lang geleden werden Fabre en De Pauw uitgespuwd, vandaag kunnen ze op openlijke sympathie rekenen. Wat is er aan de hand?
Frede: “In de media wordt vaak gesproken over een soort slinger die in de andere richting slaat. Alsof feminisme en seksisme twee zaken zijn die elkaar steeds afwisselen. Dat klopt niet. De feministische golf van het laatste decennium is niet weg. Mensen blijven op straat komen tegen seksisme, ik denk dat Iran dat wel bevestigd heeft. Als onze beweging niet in het offensief gaat, laat dat meer ruimte aan rechts om verder te gaan in hun seksisme dan voorheen. Seksisten als Hoeyberghs en Fabre zien dan hun kans schoon.”
Geweld op vrouwen neemt niet af. Heeft #MeToo dan wel iets uitgehaald?
Mai: “Seksisme is minder aanvaardbaar, er is veel meer aandacht voor. Zeker onder jongeren. Denk maar aan de revolte tegen kledingvoorschriften, de blijvende reactie tegen grensoverschrijdend gedrag van proffen of het massale leedvermaak met Andrew Tate. Maar de voedingsbodem voor seksisme is natuurlijk niet weg. De huidige crisis werkt onderdrukking in de hand. Overvolle crèches zorgen ervoor dat vooral vrouwen vaker thuis moeten blijven.”
Frede: “Hogere levenskosten en studiekosten maken jongeren financieel kwetsbaarder en dus gemakkelijker vatbaar voor geweld. Het duwt bijvoorbeeld steeds meer jongeren richting prostitutie. Om dezelfde reden zagen we geweld toenemen tijdens COVID lockdowns.”
Notoire seksisten als Tate of Van Langenhove verzamelen veel volgers. Hoe kan dat?
Mai: “Walgelijke seksisten als Andrew Tate en Dries Van Langenhove verspreiden de leugen dat #metoo en de huidige feministische beweging een aanval is op mannen. Een man moet stoer zijn, veel geld verdienen en vrouwen onderwerpen. Ze geven de indruk dat ze zich verzetten tegen de feministische ‘woke-beweging’. Wat ze eigenlijk doen is oude rolpatronen voor mannen en vrouwen en een aftandse vrouw-aan-de-haard blik op het gezin herkauwen.”
Frede: “Tate en Van Langenhove tasten met hun openlijk seksisme de grenzen af van wat als aanvaardbaar wordt gezien. Wanneer ze niet op gedurfd en consequent verzet stuiten, hebben ze de indruk dat ze ermee wegkomen en gaan ze nog verder.”
“Natuurlijk is geen enkele overwinning permanent onder dit systeem en botsen die noodzakelijke maatregelen op grenzen van wat de winstlogica toelaat. Om te breken met seksisme moeten we dus breken met het kapitalisme.”
De afschaffing van Roe v Wade in de VS legt abortusrechten aan banden. Zullen we dit de komende periode meer zien?
Frede: “Waar ze kunnen, probeert extreemrechts vrouwenrechten aan te vallen. De conservatieven kregen in de VS nauwelijks tegenkanting van de Democraten in hun aanval op het recht op abortus. Toch krijgt de beweging op straat meestal het laatste woord. Meloni, de nieuwe Italiaanse premier is een sterke tegenstander van abortus, maar verklaarde dat recht – hoe beperkt het in Italië ook is – niet frontaal aan te vallen. Ze is bang van feministisch verzet. Niet toevallig was het de vrouwenbeweging die als eerste in actie ging na de verkiezing van Meloni.”
Mai: “Zuid-Koreaanse feministen komen massaal op straat en organiseren zich in een “tsunami” (Haeil is het Koreaanse woord voor tsunami en de naam van de feministische organisatie die de beweging leidt) tegen de afschaffing van het ministerie voor gendergelijkheid en andere seksistische maatregelen.”
Hoe kunnen socialistische feministen antwoorden op het rechtse offensief tegen feminisme?
Mai: “We moeten consequent en met lef op straat komen om te reageren tegen elk geval van seksisme. De reden waarom Jeff Hoeyberghs in de eerste plaats werd veroordeeld voor zijn lezing aan de UGent is omdat Campagne ROSA protesteerde aan de meeting en de virale video verspreidde. Dit was de eerste keer dat seksisme door een rechter werd gezien als een aanzet tot haat en geweld. Enkel door te protesteren kunnen we aandacht opeisen voor onze visie op het thema en tonen dat seksisme onaanvaardbaar is en blijft.”
Frede: “We moeten daarbij eisen naar voren schuiven die seksisme heel direct aanpakken. Tijdens de beweging tegen Hoeyberghs eisten we een uitsluiting van het KVHV (de extreemrechtse studentenvereniging die de meeting organiseerde) en investeringen van de UGent in gendergelijkheid.”
“Maar we moeten ook de link maken met de ellende waarin werkende mensen leven, de ellende die de voedingsbodem vormt voor seksisme. Dat betekent in de eerste plaats investeringen in crèches, vluchthuizen en andere publieke diensten en degelijke lonen en uitkeringen voor financiële onafhankelijkheid. Daarom hebben vakbonden volgens mij een cruciale rol in de feministische strijd. Zij hebben de macht om via een actieplan hogere lonen en meer investeringen af te dwingen.”
Mai: “Natuurlijk is geen enkele overwinning permanent onder dit systeem en botsen die noodzakelijke maatregelen op grenzen van wat de winstlogica toelaat. Om te breken met seksisme moeten we dus breken met het kapitalisme.”
Waarom is een ander systeem nodig?
Mai: “Het kapitalisme heeft seksisme nodig om te functioneren. Vrouwen verzetten miljarden uren gratis huishoudelijke arbeid, allemaal werk dat niet publiek georganiseerd moet worden en dat niet meegerekend hoeft te worden in de lonen. Geen geld voor crèches, waarom blijven de ouders niet thuis? Je grootouders ziek, waarom neem je ze niet in huis? Seksisme wordt gebruikt om de effecten van asociale politiek op het individu af te wentelen. Bovendien zet de loonkloof druk op alle lonen. Traditionele rolpatronen zijn essentieel voor het systeem.”
Frede: “Om komaf te maken met seksisme moeten middelen worden vrijgemaakt. Middelen voor degelijke lonen, gratis en genoeg kinderopvang, kwalitatieve ouderenzorg, veiliger openbare ruimtes… Die middelen zijn aanwezig, alleen verdwijnen ze in de yachten van aandeelhouders en de Panama-rekeningen van grote bedrijven. Enkel een socialistische samenleving kan die middelen vrijmaken om tegemoet te komen aan de noden van ons allemaal.”
