De PVV van Geert Wilders won de Nederlandse verkiezingen van 22 november met grote voorsprong. De BoerBurgerBeweging (BBB) die in maart de provinciale verkiezingen won, lijkt al meteen over zijn hoogtepunt. De nieuwe partij van Omtzigt stond tot een maand voor de verkiezingen bovenaan in de peilingen, maar werd slechts de vierde partij.
Het zijn indicaties van een enorme instabiliteit met snelle veranderingen waarbij geen enkele traditionele partij standhoudt. In het nieuwe Nederlandse parlement zullen zeven van de acht langst zetelende verkozenen PVV’ers zijn. In de instabiliteit vandaag zijn hoge scores voor extreemrechts stilaan de enige continuïteit. Nederland staat niet alleen op dat vlak: volgend jaar dreigt hetzelfde scenario in Vlaanderen en bij uitbreiding tijdens de Europese verkiezingen in onder meer Frankrijk, Italië, Duitsland, Zweden, Finland en andere landen.
Wilders in zijn overwinningstoespraak: “De kiezer heeft gesproken en die is het spuugzat.” Hij zei nog dat de mensen meer geld in de portemonnee willen, meer veiligheid en zorg. De ondermijning van de levensstandaard van de werkende klasse – met een daling van de reële lonen met -8,3% in 2022 – geeft wind in de zeilen voor extreemrechts. Als er geen sterke campagne vanuit de arbeidersbeweging is om het geld te halen waar het zit, scoort extreemrechts met het idee om de middelen te zoeken bij asielzoekers en migranten. Dat komt voor velen concreter over dan strijden tegen de kapitalisten die de afgelopen jaren met recordwinsten gingen lopen.
De VVD van Yesilgöz en nieuwkomer NSC (Nieuw Sociaal Contract) van Omtzigt liepen de harde anti-migratieretoriek achterna en maakten hiermee Wilders nog meer aanvaardbaar. Het werpt de mogelijkheid op van regeringsdeelname door extreemrechts. In 2010 was er al een kortstondige regering van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV. Bij het ter perse gaan was er nog geen regering gevormd. Indien Wilders er deel van uitmaakt, zal dit in België de deur verder openen voor minstens lokale coalities met het VB na de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2024.
Als je een thermometer in de samenleving steekt, zie je dat het wantrouwen een koortsachtig hoog niveau heeft bereikt. Sommige mensen stikken zowat in wantrouwen, maar verder dan symbolische actie komen ze niet. Het werkt verlammend. Door het ontbreken van klassenbewustzijn en sterke klassenorganisaties (vakbonden, politieke partijen) is er weinig tegenwicht in de maatschappij. Ook mensen uit de arbeidersklasse raken daardoor gevoelig voor dit soort stemmingswisselingen.
Nochtans kan de werkende klasse in al haar diversiteit, met jongeren, vrouwen en LGBTQI+ mensen op kop, slechts op zichzelf rekenen om haar eisen en zorgen op tafel te leggen en te verdedigen. Ze kan een actieve rol spelen en haar stempel op het publieke debat drukken doorheen collectieve strijd. Als de werkende bevolking dit niet zelf doet, zullen anderen het in haar naam doen, met alle gevolgen van dien. Extreemrechts is er alvast volleerd in.
Het neoliberalisme heeft na veertig jaar dominantie van de maatschappij een sociaal kerkhof gemaakt. Daar kan geen gelijkheid groeien, en dus is het belangrijk dat ook de jongeren en de bewegingen tegen onderdrukking met hun specifieke eisen van zich laten horen. Dergelijke bewegingen kunnen de stem voor linkse versterken en de noodzakelijke krachtsverhouding opbouwen binnen de maatschappij om onze eisen ook af te dwingen.
Lees hier een uitgebreidere analyse van de Nederlandse verkiezingen door Socialistisch Alternatief
