Veel antifascisten hadden een gemengd gevoel bij de verkiezingsresultaten. Het Vlaams Belang bleef onder de verwachtingen en haalde een ‘overwinningsnederlaag’. Het element van de nederlaag zorgde voor een oef-gevoel, het element van de overwinning maakt dat bitter. Met 22% is het VB bijzonder groot en zal het de haat en verdeeldheid tegenover mensen met een migratie-achtergrond, LGBTQIA+ personen, feministen, syndicalisten … opvoeren. Bovendien hield N-VA stand langs Nederlandstalige kant en won MR langs Franstalige kant op basis van een campagne die erg rechts-populistisch was. Dat zal extreemrechts niet stoppen, het maakt openlijk racisme meer aanvaardbaar. Dat het VB in de Europese verkiezingen wel groter dan de N-VA maakt de waarschuwing enkel groter.
Met rechtse regeringen in aantocht dreigen er grote aanvallen op de zwaksten in de samenleving. De rechtse partijen willen miljarden besparen, terwijl onze zorg en ons onderwijs al onder de tekorten kreunen, wonen onbetaalbaar is en er steeds minder openbare diensten zijn. Ze willen het geld niet zoeken bij hun superrijke vrienden, maar bij de werklozen, vluchtelingen, zieken en in onze sociale zekerheid. Dit zal de ongelijkheid doen toenemen, wat altijd zorgt voor meer verdeeldheid waarop extreemrechts gretig kan inspelen. Tegelijk kan extreemrechts scoren op basis van ongenoegen over de sociale ellende die eveneens toeneemt onder een dergelijk rechts beleid.
Wie denkt dat rechts een obstakel vormt voor extreemrechts vergist zich. De Franse president Macron capituleerde direct toen het Rassemblement National van Jordan Bardella in de Europese verkiezingen 31% haalde en is bereid om het avontuur van extreemrechts bestuur met Marine Le Pen en Bardella aan te gaan. Toen de werkende klasse massaal staakte en betoogde tegen de aanvallen op hun pensioenen, en daarbij de steun genoot van de overgrote meerderheid van de Franse bevolking, was Macron niet bereid tot de minste toegeving. Het establishment geeft snel toe aan extreemrechts, terwijl het koppig ingaat tegen de belangen van de werkende klasse.
Het was in de nasleep van de vorige rechtse regering in België – die van Charles Michel en Bart De Wever vanaf 2014 – dat het Vlaams Belang een sterke terugkeer kende in 2019. Gelukkig was er massaal en goed georganiseerd verzet van de werkende klasse en haar vakbonden tegen de aanvallen op de lonen (indexsprong), pensioenen en openbare diensten. Het actieplan van eind 2014 deed de rechtse regering wankelen, maar werd helaas niet doorgezet. Zo kon de rechtse regering overeind kruipen, zelfs indien ze nadien afgestraft werd. Het massale protest van de werkende klasse speelde een belangrijke rol in de grote doorbraak van de PVDA in 2019.
Ongetwijfeld speelde het aanhoudende en indrukwekkend massale protest tegen de gruwel in Gaza op dit ogenblik een rol in de erg sterke score van de PVDA in Antwerpen, Brussel en enkele andere steden waar dat protest sterk staat. Het geeft aan hoe strijd in de samenleving een impact heeft op het publieke debat en het bewustzijn van bredere lagen van de bevolking naar links kan duwen. Het Vlaams Belang kreeg een pandoering in Antwerpen, Gent en Leuven, en het kon niet doorbreken in Brussel. Vooral het Antwerps resultaat is opmerkelijk, dit is immers de bakermat van het Vlaams Blok/Belang.
Het VB voert de haat op tegen LGBTQIA+personen, in het bijzonder met transfobie. Het speelt in op de antifeministische backlash en versterkt die verder. Elke terugslag leidt echter tot een tegenbeweging. In de laatste weken van de campagne was er een grote aandacht voor de verdediging van LGBTQIA+rechten. Eerder zorgde opkomend feministisch protest ervoor dat het VB van haar anti-abortusstandpunt geen centrale kwestie maakt. Extreemrechts en populistisch rechts dachten te scoren met een anti-woke campagne. Zowel De Wever als de MR profileerden zich daar sterk rond. De tegenwind voor het Vlaams Belang op vlak van LGBTQIA+rechten deed De Wever hierover zwijgen. De sterkere positie van extreemrechts, zowel in België als in Europa, zal leiden tot nieuwe offensieve gevallen van haatspraak en bijhorende incidenten. Om dit te bestrijden, staan we sterker met een beweging die actief en offensief opkomt voor de bestaande rechten en voor het afdwingen van nieuwe sociale verworvenheden. Pride Protest in Gent op 30 juni is daarom erg belangrijk. Afspraak vanaf 13u in het Coyendanspark, betoging om 15u.
Het beleid van de komende rechtse regeringen kunnen extreemrechts versterken. Het hoeft echter niet zo te zijn. De werkende klasse in al haar diversiteit heeft een enorme potentiële kracht. Het is die kracht die alle sociale verworvenheden afdwong door strijd van onderuit op straat en in de bedrijven. Zo zullen we onze sociale verworvenheden verdedigen en er nieuwe afdwingen. De noden zijn bijzonder groot in de strijd tegen ongelijkheid, klimaatrampen, aftakelende openbare diensten, kortom tegen de onzekerheid van onze levensstandaard en levenskwaliteit.
Extreemrechts beweert anders te zijn dan het rampzalige beleid van de afgelopen jaren en decennia, maar gaat volledig mee in de stroom van een systeem van onderdrukking en uitbuiting waarin enkel de superrijken erop vooruit gaan. Het koppelt migratie en koopkracht, alsof het niet de winstzucht van de grote aandeelhouders is die onze levensstandaard bedreigt en luidkeels roept om harde besparingen op de werkende klasse. Wij zeggen: pak het volledige kapitalistische systeem aan, niet zijn slachtoffers! Tegenover de rechtse aanvallen staat de werkende klasse sterker als ze zich in al haar diversiteit organiseert tegen alle vormen van onderdrukking en uitbuiting.
Ons verzet tegen het rechtse beleid en tegen extreemrechts organiseren, is nu de grote uitdaging. Het succes van de eerste antifascistische acties dinsdagavond in Brussel en Luik geven aan dat er heel wat jonge energie is om die taak aan te gaan. De schok is zeker langs Franstalige kant groot, zowel door de score van de MR na een populistische en soms ronduit racistische campagne als door de gebeurtenissen in Frankrijk. Ook langs Nederlandstalige kant hebben we er alle belang bij om het antifascistisch verzet te versterken. Afspraak komende zondag om 13u aan Kunstberg in Brussel (aan het Centraal Station).
Video: grote antifascistische actie in Luik op dinsdagavond
Waar scoorde het VB het meest?
Antifascisten zijn zich best bewust van de plaatsen waar extreemrechts scoort. Daarom dit overzicht van de hoogste resultaten van het VB.
Ninove 39,2%, Houthulst 37,8%, Vleteren 34,9%, Stabroek 34,7%, Hulshout 34,7%, Wielsbeke 34,2%, Oostrozebeke 34,1%, Balen 33,7%, Laakdal 33,6%, Langemark-Poelkapelle 33,5%, Herstelt 33,5%, Geraardsbergen 33,3%, Denderleeuw 33,2%, Haaltert 32,8%, Ingelmunster 32,5%, Stekene 32,1%, Brecht 32,1% Moorslede 31,8%, Beerse 31,8%, Niel 31,8%, Ichtegem 31,6%, Leopoldsburg 31,3%, Geetbeets 31,0%, Zelzate 30,9%, Erpe-Mere 30,9%, Ravels 30,8%, Rijkevorsel 30,8%, Scherpenheuvel-Zichem 30,7%, Meulebeke 30,6%, Kortemark 30,6%, Maaseik 30,6%, Izegem 30,6%, Bredene 30,5%,Wervik 30,2%, Ham 30,2%, Meerhout 30,2%, Olen 30,1%, Koekelare 30,1%, Heist-op-den-Berg 30%.
