Vlak voor de partijraad van het Vlaams Belang begint een “Belgisch compromis” zich af te tekenen in de leiding. Een eerste nota van voorzitter Valkeniers werd doelbewust gelekt aan de media – wellicht weten ze in het VB meteen ook wie de laptop van Valkeniers heeft ontvreemd op het partijsecretariaat. Inhoudelijk vielen er geen verrassingen te noteren.
Bepaalde media hadden het deze week over een “revolutie” in het Vlaams Belang. Het was duidelijk dat dit fors overdreven was. Het meest belangwekkende gegeven was het uitlekken van een voorlopige nota van Valkeniers. Dat lek komt mogelijk van de gestolen laptop van de persoonlijke secretaris van Valkeniers (in het VB-secretariaat werd een diefstal genoteerd waarbij enkel deze laptop werd gestolen en er geen sporen van braak waren).
Het klopt dat er in het VB spanningen zijn over de te volgen koers en dat een aantal mandatarissen ongeduldig begint te worden om de verdere carrièreplanning vorm te geven. Het grootste probleem is echter een confrontatie tussen persoonlijkheden. Die lijkt nu tot haar einde te komen met Morel die een stap te ver gaat en daarmee haar politieke lot bezegelt. Alleen blijft de vraag op welke wijze Morel daar mee zal omgaan en hoeveel schade ze voor het VB kan aanrichten.
De uiteindelijke nota van voorzitter Valkeniers is een poging om te balanceren tussen de verschillende standpunten (zelf noemen ze dat “een ander publiek bedienen”). Alle kopstukken steunen de nota waardoor er slechts één probleem overblijft: Marie-Rose Morel. Valkeniers stelde voor om haar “tweede ondervoorzitter” te maken waardoor Marijke Dillen “eerste ondervoorzitter” zou blijven. Morel zou hierdoor eigenlijk niet echt een functie hebben, ze zou worden verkozen tot “eerste bloempot” van de partij.
Dat voldoet niet voor het ego van Morel die meteen zou dreigen met opstappen. Die schrijft zelf dat ze geen kandidaat meer is voor het ondervoorzitterschap of het partijbestuur. Er wordt ook gedreigd met ontslag uit de partij. Frank Vanhecke houdt zich opvallend op de vlakte, hij zit op zijn gemak in het Europees parlement.
Morel stelt over haar kandidatuur destijds: “Maanden geleden heb gekandideerd voor deze onbezoldigde ere-functie, al had ik stiekem gehoopt dat de voorzitter me dit misschien spontaan zou aanbieden. Als enige zonder mandaat en zonder personeelscontract in het partijbestuur, had deze blijk van appreciatie me gecharmeerd.” Ze betreurt dat er meteen een tegenkandidate kwam (de huidige ondervoorzitster Marijke Dillen). Blijkbaar dacht Morel dat zij eigenhandig een einde kon maken aan de positie van de familie Dillen in de partij. Zelfs indien het gaat om een louter protocollaire functie zonder enige reële macht, is dat een brug te ver.
Op de partijraad werd het voorstel tot partijbestuur een maand geleden weg gestemd met 49 tot 47 stemmen. Dat was volgens Morel te wijten aan het gebrek aan een inhoudelijke nota voor de komende periode. Die nota is er nu wel, maar toch blijft de discussie verder gaan. Er was immers meer aan de hand. De positie van Morel als ondervoorzitster was betwist en bleef dit. Zelf begrijpt Morel dat niet en ze verwijt Dewinter hiervoor verantwoordelijk te zijn. “Na het verwerpen door de partijraad van het voorstel van Bruno Valkeniers, een maand geleden, besliste Filip Dewinter dat dit te wijten was aan mijn ondervoorzitterschap.” En nog: “Hoe dan ook, hij stelde zijn veto tegen een inhoudelijk gelijkwaardig ondervoorzitterschap voor Marijke Dillen en mezelf.” Dillen zelf sloot zich bij dat standpunt aan.
Het feit dat Morel dit openlijk schrijft bevestigt de spanningen in de partij en maakt het voor haar helemaal onmogelijk om nog een rol van belang te spelen in het VB. De furie uit Schoten stelt dat de voorstellen voor een tweede ondervoorzitter doen denken aan “Belgische loodgieterij”. Ze laat niet na om na te trappen naar Dewinter, maar ook naar Marijke Dillen die eerder al de tweede plaats op de Europese lijst kreeg ter vervanging van Morel. Die laatste hoopt dat Dillen van haar ondervoorzitterschap “een groter succes” maakt dan “de vorige keer toen ik voor haar afstand deed van mijn plaats.”
De publieke verwijten van Morel maken haar positie in de partij totaal onmogelijk. Het verzwakt haar medestanders genre Frank Vanhecke die de afgelopen dagen duidelijk heeft gemaakt dat hij ervoor kiest om in stilte aan de zijlijn te gaan staan en zijn pensioen te verzekeren met een goed betaald Europees mandaat. Morel is geen kandidaat meer voor het partijbestuur en sluit cynisch af: “Dan hoop ik bij deze dat de weg nu terug openligt voor verkiezingsoverwinningen…”
De partijraad van komend weekend kan hierdoor wellicht het partijbestuur goedkeuren en zal ook de “strategische nota” van Valkeniers goedkeuren. Dit zal de spanningen (tijdelijk) beperken, maar de vraag blijft of het VB een harde koers zal blijven volgen of eerder zal proberen om met een zachter imago tot machtsdeelname te komen. Een zelfde dilemma leidde eerder ook bij het Oostenrijkse FPÖ tot een scheuring. Na lang twijfelen koos het Vlaams Belang toen de kant van de hardliners van het FPÖ tegen de carrièristen rond Jörg Haider en diens BZÖ. Ongetwijfeld zijn er in VB-kringen ook lessen getrokken uit dat Oostenrijkse voorbeeld. Als de “gematigden” van het VB te hard op tafel kloppen, wacht hen mogelijk een BZÖ-scenario maar dan zonder een electoraal boegbeeld als Haider. Kortom: eerder een politieke woestijn.
Tenslotte is er nog een vraag die minder belangrijk is maar meer mediaspektakel zal opleveren. Dat is de vraag naar de politieke toekomst van Marie-Rose Morel. Na een periode van gejammer vanuit een slachtofferpositie, zullen de komende verkiezingen er immers snel aan komen.
