Het schooljaar is terug gestart. Dit jaar werd het nog meer dan anders gekenmerkt door tekorten. Het is al jaren een probleem: de infrastructuur is verouderd maar er zijn geen middelen om dat aan te pakken. De werkdruk door het tekort aan middelen voor voldoende personeel en om het beroep aantrekkelijk te maken, is eveneens problematisch. Komt daar nog bij dat er een toename is van het aantal leerlingen in het secundair. Alles samen is de uitdaging voor het onderwijs enorm.
Dat er een probleem is, blijkt onder meer uit de cijfers van het aantal jonge leerkrachten dat er binnen de vijf jaar de brui aan geeft. Tussen 2015 en 2020 ging het om 14,4% van de leerkrachten jonger dan 30 jaar, in het secundair onderwijs zelfs om 18,6%. Bijna één op de vijf jonge leraars houdt het binnen de vijf jaar bekeken in het onderwijs. De propaganda over de ‘vele vakantie’ wordt in de praktijk doorprikt door een bijzonder zware werklast tijdens het schooljaar en vele verplichtingen naast het lesgeven.
Als antwoord pleiten sommigen voor het opvoeren van de flexibiliteit en een meer doorgedreven taakverdeling, waarbij het onderwijs bijna een lopende band wordt met elk personeelslid die één specifieke taak uitvoert. De afgevaardigd bestuurder van het Gemeenschapsonderwijs verwees letterlijk naar hoe een auto gebouwd wordt. Dat gaat voorbij aan het arbeidsintensieve proces dat lesgeven is. Kleinere klassen zijn niet alleen goed voor het leerproces van de jongeren, maar ook voor de leraar om beter zicht te hebben om hoe de leerstof al dan niet opgenomen wordt. Een fabrieksbenadering staat daar haaks op.
Een aanzet van oplossing zou het drastisch verhogen van de publieke middelen voor onderwijs zijn. Dat is nodig om de tekorten op alle vlakken aan te pakken. Voldoende collega’s, een aangename werkomgeving en kleinere klassen zouden de job meteen al een pak aantrekkelijker maken. Het zou de onderwijservaring voor jongeren eveneens aantrekkelijker maken. Meer individuele begeleiding zou schoolmoeheid en uitval beperken.
Terwijl we ter linkerzijde over dergelijke eisen nadenken, is extreemrechts met iets anders bezig. Op 1 september is er de traditionele oproep van het Vlaams Belang om ‘linkse leerkrachten’ aan te geven op een heuse kliklijn. VB-voorzitter Van Grieken zei in een op jongeren gericht TikTok-filmpje dat hij zelf niet graag naar school ging, omwille van de linkse leraars en profs. Hij voegde eraan toe dat zijn partij in 2024 wil ‘afrekenen’ met die linkse leraars.
Dat is natuurlijk nonsens: in het onderwijs heb je zoals op elke werkvloer mensen met verschillende opvattingen. Een heksenjacht op personeel openen omwille van hun politieke overtuiging doet denken aan regimes zoals dat van de Taliban in Afghanistan.
Met zijn oproep maakte Van Grieken vooral duidelijk hoe extreemrechts functioneert: een sociaal probleem van tekorten wordt aangegrepen om verdeeldheid te stimuleren in plaats van de oorzaken van de tekorten aan te pakken. Het probleem van het onderwijs is natuurlijk niet dat er enkele leerkrachten zijn met linkse opvattingen, maar wel dat er onvoldoende middelen zijn. Dat is geen gevolg van een links beleid, maar van een rechts besparingsbeleid waarin middelen voor onderwijs als een begrotingspost en kost gezien worden en niet als een investering in toekomstige generaties.
Credits foto: TheoRivierenlaan via Pixabay
