- Salongesprek over deportatieplan leidt tot massaal antifascistisch protest
- Aanstoker deportatieplan was in april nog gastspreker voor VB-studenten in Leuven
Het antifascistisch protest in Duitsland houdt aan. In het weekend van 19-21 januari waren er maar liefst 1,5 miljoen betogers met 350.000 deelnemers in Berlijn, 200.000 in München en 130.000 in Hamburg. Dit kreeg navolging in Oostenrijk waar er afgelopen vrijdag 80.000 betogers op straat kwamen. Eind vorige week was er ook massaal protest in Argentinië tegen het aantreden van de nieuwe extreemrechtse president Milei. Een algemene staking legde het land lam. Dit protest toont dat extreemrechts op heel wat tegenstand botst.
Het Duitse antifascistisch protest begon nadat bekend werk dat vertegenwoordigers van de extreemrechtse partij AfD (Alternative für Deutschland) samen met neonazi’s zoals de Oostenrijker Martin Sellner van de Identitaire Beweging, maar ook enkele leden van de christendemocratische partij CDU en ondernemers in een chique hotel in Potsdam een gesprek voerden over een ‘remigratieplan’ om miljoenen mensen te deporteren. Terwijl extreemrechts wereldwijd uithaalt naar de ‘elite’ en het ‘establishment’, werden deelnemers aan de bijeenkomst gevraagd om 5000 euro te doneren. Niet bepaald een bijeenkomst voor het gewoon volk dus…
Extreemrechtse groei botst op protest
Het doet alarmbellen afgaan als extreemrechts bespreekt hoe het miljoenen mensen op gewelddadige wijze kan deporteren. Dat neonazi’s met dergelijke plannen rondlopen, is niet nieuw. Dat ze gehoor vinden bij ondernemers, gevestigde politici en vertegenwoordigers van een partij die volgens de peilingen de tweede grootste van Duitsland kan worden, is wel schokkend voor veel Duitsers. Het massale protest toont dat de electorale opgang van extreemrechts geen eenduidig proces is. In een jaar van Europese en andere verkiezingen (onder meer in de VS en India) is dat niet onbelangrijk. Extreemrechts wint stemmen op basis van afkeer van het gevoerde beleid, maar de groei van extreemrechts botst ook op weerstand.
Dat is in België niet anders. Een peiling onder jongeren die dit jaar voor het eerst mogen stemmen, gaf aan dat het Vlaams Belang het meeste stemmen haalde (24,7%), voor Groen, N-VA en PVDA. In dezelfde peiling scoren Tom Van Grieken en Jos D’Haese als populaire politici, naast De Wever en de Croo. Opvallend: 25% moet absoluut niets van Tom Van Grieken weten. Daarmee is hij niet ook de meest uitgesproken onpopulaire politicus met ruime voorsprong op de tweede plaats die voor Conner Rousseau is. Het antifascistisch protest tegen het VB blijft vandaag nog beperkt, veel te beperkt als je het ons vraagt, maar het potentieel voor groter verzet is aanwezig.
Gewenning en normalisatie
Als er nog niet meer geprotesteerd wordt, komt dat ongetwijfeld voor een groot stuk omdat er gewenning is. Extreemrechts is al dertig jaar aanwezig met een boodschap van verdeeldheid, racisme, seksisme en queerfobie. Komt daar nog bovenop dat een deel van de traditionele politiek voorstellen van extreemrechts gewoon overneemt. Sellner en co bespraken in Potsdam een ‘plan’ om miljoenen mensen met een migratie-achtergrond naar een Afrikaans land te deporteren. Dat ligt niet eens zo ver van de voorstellen van de Britse Tories die vluchtelingen willen deporteren naar Rwanda. Dat ‘Australisch asielmodel’ wordt in België ook verdedigd door zowel N-VA als VB. Het Britse plan loopt vertraging op wegens juridische bezwaren. Rwanda sloot eerder een deal voor de opvang van vluchtelingen die Israël uitgezet werden, maar kon nadien geen gegevens voorleggen over het lot van die vluchtelingen.
Miljoenen mensen deporteren doet ook denken aan wat extremistische regeringsleden in Israël willen, voorstellen die uitdrukkelijk als genocidair bestempeld worden. De Duitse regeringspartijen proberen het antifascistisch protest naar zich toe te trekken. Wanneer spreken ze zich even sterk uit tegen hun collega’s in de Israëlische regering? En wanneer breken ze met het asociale beleid van ongelijkheden en sociale spanningen die de weg vrijmaken voor een steeds grotere extreemrechtse stem?
Het repressieve vluchtelingenbeleid door de gevestigde partijen en hun zondebokpolitiek om het eigen falen op sociaal vlak mee te verbergen, dragen bij tot een normalisatie van extreemrechts. Het is niet mogelijk om extreemrechts duurzaam te bestrijden zonder de voedingsbodem aan te pakken en dus ook in te gaan tegen het beleid van diegenen die extreemrechts normaliseren.
De Belgische connecties
Zowel de AfD als de Identitaire Beweging en Martin Sellner zijn geen onbekenden in België. In april 2023 was er in Leuven ophef over een meeting van de NSV met Martin Sellner. Die Leuvense NSV is volgens VB-voorzitter Tom Van Grieken goed bezig: “Nu is NSV Leuven een heel grote afdeling waar we recent nog mensen uit aanwierven.” (De Standaard 20 januari). De universiteit van Leuven weigerde een zaal voor de NSV-meeting met Sellner, maar werd in kortgeding door de rechtbank verplicht alsnog deze neonazimeeting te laten doorgaan. Toen werd al opgemerkt dat Sellner financiële steun kreeg van de terrorist die in 2019 aanslagen pleegde op twee moskeeën in Christchurch en dat Sellner groot geworden was in neonazikringen. Wil iemand nog een argument waarom we best niet op het gerecht vertrouwen om extreemrechts te stoppen?
Sellner werd politiek actief in de kringen van de Oostenrijkse neonazi’s rond Gottfried Küssel, die jarenlang aan het hoofd stond van de Volkstreue Ausserparlementarische Opposition (VAPO). In de jaren 1980 onderhield die VAPO contacten met figuren als de zelfverklaarde fascist Bert Eriksson en Roger Spinnewyn, beiden actief bij de VMO en nadien in VB-kringen. Wijlen Spinnewyn was meermaals kandidaat voor het VB en zijn schoondochter zit nog in het parlement voor het Vlaams Belang. Toen Eriksson in 2005 overleed, had Tom Van Grieken het over een “grootse man”. Gottfried Küssel werd in 1993 tot tien jaar cel veroordeeld wegens zijn nazi-activiteiten, een veroordeling die leidde tot een aantal bomaanslagen. Nadien werd Küssel nog meermaals veroordeeld wegens neonazisme en verboden wapenbezit. Kortom, een ideale mentor voor Martin Sellner.
Sellner vindt gehoor bij de grote extreemrechtse partijen. Zijn retoriek over ‘remigratie’ wordt opgepikt door AfD-politici, bij wie hij kind aan huis is. De afgelopen jaren haalde het VB de banden met de AfD erg nauw aan naarmate binnen die partij de ‘radicalen’ het haalden van de vroegere rechts-liberalen. Toen Van Grieken voor de AfD ging speechen in juni riep hij op: “Wees identitair.” Hij voegde eraan toe: “Wie zich verontschuldigt voor zijn verleden zal zich altijd moeten blijven verontschuldigen. Wie neerknielt, zal altijd weer moeten knielen.” De ‘Identitäre Bewegung Österreich’ van Sellner was een van de voorbeelden waarop Schild en Vrienden zich baseerde.
Waar Marine Le Pen zich fel uitsprak tegen het remigratie-plan van Sellner en de aanwezigheid van AfD-vertegenwoordigers op een bijeenkomst met Sellner, ziet het VB daar geen kwaad in. Van Grieken minimaliseert de feiten, net zoals hij eerder de rol van de in opspraak gekomen Frank Creyelman in zijn eigen partij minimaliseerde. (Of zoals Gottfried Küssel het dagboek van Anne Frank minimaliseerde).
Antifascistisch protest op klassenbasis
De zelfzekere Milei komt in Argentinië meteen in moeilijkheden door het massale protest en de stakingen. Dat geeft aan hoe de werkende klasse haar stempel op het politieke debat kan drukken. Niet door braafjes dingen te vragen, maar door er offensief voor op te komen en zich niet neer te leggen bij een politicus die het mes wil zetten in sociale verworvenheden en openbare diensten.
De antifascistische acties staan sterker als ze gekoppeld worden aan positieve eisen die het leven van de meerderheid van de bevolking verbeteren. Daarvoor kunnen we niet rekenen op de traditionele partijen, ook niet diegene die nu in Duitsland in naam van de ‘democratie’ het antifascistisch protest naar zich toe proberen te trekken. Er is nood aan antifascistisch protest op een klassenbasis. Dit betekent niet dat democratie onbelangrijk is. Integendeel! Opkomen voor een samenleving waarin de werkende klasse democratisch beslist over wat en hoe er geproduceerd wordt is net veel democratischer dan een systeem waarin we om de paar jaar een bolletje kleuren waarna we net hetzelfde afbraakbeleid krijgen.
De vakbonden hebben een actieve rol in het antifascisme te spelen. Zij brengen werkenden van diverse afkomsten samen om op te komen voor hun gemeenschappelijke belangen. Vakbonden en de linkerzijde moeten duidelijk maken dat niet de vluchtelingen verantwoordelijk zijn voor de onbetaalbare huisvesting en de kapot bespaarde scholen, maar dat dit het resultaat is van een beleid dat op alles bespaart om de grote bedrijven en hun aandeelhouders van dienst te zijn. Waar de vakbonden zwakker staan, neemt de ongelijkheid sterker toe. Daar kan extreemrechts op inspelen.
De coalitie “Köln stellt sich quer” (KSSQ), die aan de basis lag van de betoging met 70.000 deelnemers op 21 januari, riep op die betoging op tot een symbolische algemene staking van 15 minuten op 21 maart, de internationale dag tegen racisme. Het doet dit met het voorstel om op elke werkvloer de discussie over racisme en de strijd ertegen aan te gaan. In deze coalitie zitten ook de vakbonden, die aankondigden dit actievoorstel overal te zullen verspreiden. De campagne #15voor12 is een nuttig initiatief om de strijd naar de werkplekken te brengen.
Van hieruit kan de arbeidersbeweging een centralere rol spelen en het verzet tegen extreemrechts koppelen aan de strijd voor sociale verbeteringen.
