De gebeurtenissen in de afgelopen periode laten weinig aan de verbeelding over: de wereld zit in een diepe crisis. Extreemrechtse en racistische politici zijn wereldwijd in opmars. Geert Wilders won de verkiezingen in Nederland met de hoogste score ooit voor zijn partij en Javier Milei in Argentinië behaalde zelfs het hoogste aantal stemmen waar een president in het land ooit de verkiezingen mee won.
door Arne Lepoutre uit maandblad De Linkse Socialist
Extreemrechts aan de macht leidt tot het normaliseren van racisme en geweld. Met goedkeuring van het westers imperialisme blijft het extreemrechtse genocidair regime van Netanyahu Palestina verder koloniseren en uitmoorden. De vraag hoe racisme en (neo-)kolonialisme te bestrijden, blijft actueel.
Black Lives Matter
Toen in 2020 de pandemie de wereld in lockdown bracht, waren de gevolgen daarvan niet voor iedereen gelijk. De tegenstellingen tussen arm en rijk, die al aanwezig waren, explodeerden. Of je al dan niet een tuin, een vast arbeidscontract of een voldoende ruime woning had, werden plots nog meer levensbepalende vragen. De lockdown trof vooral mensen van kleur het hardst, dat toonden alle onderzoeken aan. Het is dan ook geen toeval dat de lockdown de achtergrond werd van de grootste antiracistische protesten ooit. Van Minneapolis tot Dakar, Melbourne en Brussel: overal werd Black Lives Matter gescandeerd.
De acties brachten wereldwijd een ongeziene aandacht teweeg voor racisme en politiegeweld. In de scholen werd vaak voor het eerst openlijk gesproken over de onvergeeflijke brutaliteit van het Belgisch kolonialisme. Beelden en andere verwijzingen in het straatbeeld naar koloniale leiders, zoals Leopold II, werden aangeklaagd en soms verwijderd. Slachtoffers van racisme kregen de mogelijkheid hun getuigenissen te delen. Het zorgde voor groeiend bewustzijn rond racisme in de samenleving.
Terwijl bleek dat protest nodig is om vooruitgang te boeken, blijft de realiteit van racisme en politiegeweld het leven van velen domineren. Sterker nog, met de opmars van extreemrechts dreigt het zelfs toe te nemen. Vlaams Belang scoort tot 30% in peilingen en langs Franstalige kant is er de dreiging van de eerste extreemrechtse verkozenen sinds lange tijd. Mocht het VB meebesturen, zou dat desastreuze gevolgen hebben voor mensen van kleur en migranten. Een blik in haar programma is voldoende om dat te besluiten.
Zo pleit Vlaams Belang er bijvoorbeeld voor om kinderen die niet voldoende Nederlands spreken, al vanaf het eerste leerjaar (!), in aparte klassen te steken. Het is een vorm van apartheid waar deze partij van droomt. Over de link tussen de onderfinanciering van het onderwijs, de veel te grote klassen en de taalachterstand van sommige leerlingen rept de partij met geen woord. Ze verdelen om te heersen, deze partij van mannen in maatpak die rijden met Maserati’s, betaald met Chinees smeergeld.
In België trok drie jaar na BLM een nieuwe golf van antiracistisch protest door het land na de schandalige uitspraak in het Reuzegom-proces. Klassenjustitie en racisme behoren niet tot het verleden, maar zitten diep ingebakken in het systeem om de (toekomstige) elite te bevoordelen. Zelfs tot in de televisiestudio’s moest erkend worden dat de uitspraak op zijn minst de schijn van racistische klassenjustitie wekte.
In oktober verscheen het rapport ‘Zwart zijn in de Europese Unie’ (van het Bureau van de EU voor de Grondrechten) met de vaststelling dat “meer dan de helft van de mensen van zwart-Afrikaanse afkomst die in België wonen de afgelopen vijf jaar het slachtoffer zegt geweest te zijn van racisme of discriminatie.” In België gaat het om 56%, een pak meer dan het Europese gemiddelde van 45%.
Waarom zitten ongelijkheid en discriminatie zo diepgeworteld in deze samenleving?
“Geen kapitalisme zonder racisme” – Malcolm X
Om discriminatie te stoppen, moeten we begrijpen waar het vandaan komt. Racisme en het idee dat de mensheid onderverdeeld is in verschillende ‘rassen’, waarbij witten superieur zijn tegenover alle andere mensen, komt voort uit het koloniale en imperialistische karakter van het kapitalisme. Slavernij en slavenhandel vereisten het ontmenselijken van de slaven en het normaliseren van raciale vooroordelen die zwarte mensen als inferieur beschouwden. Ook toen Europese machten grote delen van de wereld koloniseerden werd dat gerechtvaardigd met pseudowetenschappelijke praatjes over raciale en culturele ‘superioriteit’ van de koloniserende naties tegenover de gekoloniseerde volkeren.
Het racisme dat gebruikt werd door de heersende klasse om haar brutale uitbuiting te rechtvaardigen, drong uiteindelijk door in elk aspect van de maatschappij. Tot op vandaag wordt economische ongelijkheid gerechtvaardigd en in stand gehouden met racisme. Dat is niet enkel zo in de paternalistische manier waarop over de neokoloniale wereld gesproken wordt. Ook de systematische ongelijkheid die mensen van kleur ervaren op de werkvloer, in het onderwijs en op de woningmarkt, wordt gerechtvaardigd met racisme. Vlaams Belang bijvoorbeeld spreekt consequent over ‘buitenlanders die weigeren te werken’. Vaak baseren ze zich op leugenachtige cijfers en en nooit erkennen ze de discriminatie op de arbeidsmarkt.
Het kapitalistisch productiesysteem versterkt ongelijkheden. De opeenstapeling van winsten bij een kleine minderheid van de bevolking aan de top gaat noodzakelijk gepaard met tekorten voor de rest. Hoe die tekorten verdelen? Zonder een collectief antwoord tegen de heersende klasse groeit de verdeeldheid. Racisme in al zijn vormen – inclusief islamofobie – is een middel bij uitstek van de kapitalistische klasse om de aandacht af te leiden van de echte verantwoordelijken voor de graaiflatie, oorlogen, klimaatcrisis en ongelijkheid.
Omwille van al deze redenen is de strijd tegen racisme, net als de strijd tegen seksisme en andere vormen van discriminatie, onlosmakelijk verbonden met de strijd voor socialistische maatschappijverandering. Het kapitalisme is gebaseerd op uitbuiting en zorgt voor ongelijkheid en crisis. Dat is de voedingsbodem voor verdeeldheid. Racisten zoals de politici van het Rassemblement National of Vlaams Belang stellen maatschappelijke problemen consequent voor als het resultaat van ‘profiterende vluchtelingen en migranten’. Door samen de strijd aan te gaan voor betere werkomstandigheden, hogere lonen en tegen discriminatie kunnen we die leugens doorprikken.
Wanneer zo’n strijd gekoppeld wordt aan actieve campagnes op de werkplaats en in de samenleving om racistische opvattingen te bestrijden, wordt het duidelijk dat andere werkenden ongeacht hun huidskleur, afkomst, religie, gender of seksuele geaardheid, geen tegenstanders, maar net bondgenoten zijn. Onze tegenstanders staan niet naast ons in de fabriek, maar zitten in privéjets, op weg naar Davos en andere decadente bijeenkomsten van de kapitalistische wereldorde.
Wat kan je doen?
In tijden van oorlog, genocide en dreiging van extreemrechts kan het leven niet gewoon doorgaan als anders. Er is nood aan protest. Extreemrechts dreigt de Europese verkiezingen te winnen, net als Trump in de VS of het Vlaams Belang bij ons. Daartegenover is nood aan protest en verzet. Op basis van sociale strijd kunnen we de thema’s van de verkiezingen bepalen en het Vals Belang ontmaskeren. Op 24 maart plaatsen we racisme op de agenda met een nationale antiracisme betoging in Brussel, afspraak om 13u op het Albertinaplein aan het Centraal Station. Kom met vrienden, familie of collega’s naar deze betoging!
Strijd die tot overwinningen leidt zal duidelijk maken dat onze bondgenoten geen extreemrechtse politici zijn, maar andere jongeren en werkenden die op het einde van de dag dezelfde kopzorgen hebben. Een deel van die strijd zal ook zijn om te stemmen op een links alternatief. De best mogelijke tegenstem op extreemrechts vandaag is voor de PVDA. Probeer die mee te versterken!
Het bombarderen van Rafah, waar Palestijnen zogezegd konden schuilen, laat niets aan de verbeelding over. De inzet voor het extreemrechtse regime van Netanyahu is bijlange niet het bestrijden van Hamas, maar het uitmoorden van de Gazanen. Geïnspireerd op het kolonialisme en gesterkt door de steun van de imperialistische bondgenoten, gaat dat regime steeds verder.
Daartegenover staan de miljoenen actievoerders die wereldwijd ‘Free Palestina’ scanderen. Wij strijden met het motto dat niemand vrij zal zijn tot iedereen bevrijd is. We kunnen de strijd tegen racisme hier in België dan ook niet loskoppelen van de strijd tegen het genocidaire bloedbad in Gaza. De Palestijnse solidariteitsbeweging kan op die manier bijdragen aan de strijd tegen extreemrechts. In de strijd tegen oorlog en de toenemende militaire uitgaven die ten koste gaan van investeringen in zorg, onderwijs en huisvesting, zien we wie onze bondgenoten zijn en wie slechts uit is op oorlog of het verdedigen van imperialistische belangen.
Tijdens onze meetings volgende week gaan we het gesprek aan over de link tussen racisme en andere vormen van discriminatie. En we nemen uiteraard uitgebreid de tijd om van Maria Clara te horen wat we kunnen leren uit het verzet tegen Bolsonaro in Brazilië.
